به گزارش کتابان به نقل از انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، «تصویر امامان شیعه(ع) در متون زهد و تصوف نخستین» اثر محمد سوری به چاپ رسید. این کتاب در پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه منتشر شده است.
در این پژوهش، مقصود از «امامان شیعه»، دوازده امام(ع) است، هر چند در متون زهد و تصوف نخستین فقط از امام اول تا هشتم یاد شده است و از امامان نهم تا دوازدهم ذکری در میان نیست.
پژوهش حاضر در پنج فصل تألیف شده است. نویسنده در فصل یکم که با عنوان «تصویر امامان شیعه(ع) در کتاب های زهد» نگارش یافته، ۱۳ کتاب زهد را بررسی کرده است. کهنترینِ این کتابها از عبدالله بن مبارک مروزی و تازهترین آنها از خطیب بغدادی است.
در فصل دوم به آثار حکیم ترمذی پرداخته شده است. ترمذی را نه میتوان کاملاً زاهد به شمار آورد و نه جزو صوفیه بوده است. وی در گرایش عرفانی خود عناصری از هر دو گروه را دارد و چیزی بینابینِ زهد و تصوف است. دیدگاههای ترمذی دربارهی امامان شیعه (ع) در میان زهاد و صوفیه کاملا منحصر به فرد است و تاکنون جز در میان سلفیان ناصبی مسلکی همچون ابوبکر بن العربی نظیری بر آن یافت نشده است.
فصل سوم به «تصویر امامان شیعه(ع) در رساله های صوفیه نخستین» اختصاص دارد؛ در این فصل، بیش از ۷۰ رساله صوفیه که نوشته ۱۱ تن از صوفیان بزرگ این دوره است، بررسی و گزارش میشود. نخستین این صوفیان شقیق بلخی و آخرین آنها ابوعبدالرحمان سُلَمی است.
در فصل چهارم، «تصویر امامان شیعه(ع) در کتابهای جامع صوفیه» شامل کتاب اللمع نوشتهی ابو نصر سَرّاج، کتاب التعَرُّف نوشته ابوبکر کُلابادی بخاری، قوت القلوب نوشته ابوطالب مکی و تهذیب الاسرار نوشته ابوسعد خرگوشی بررسی و گزارش شده است.
نویسنده در فصل پنجم، علاوه بر بیان خلاصهی مطالب و نتیجهگیری و پیشنهاد برای پژوهشهای بعدی، تصویر زهاد و صوفیه از امامان شیعه (ع) را با تصویری شیعیان دوازده امامی از امامان، مقایسه کرده و دیدگاه زهاد و صوفیه را – هم از لحاظ انسجام درونی و هم در پرتو منابع امامیه و باورهای ایشان – به نقد کشیده است.
شناسنامه: محمد سوری، «تصویر امامان شیعه در متون زهد و تصوف نخستین»، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ نخست، ۱۴۰۱، بها: ۱۲۰ هزار تومان.
دیدگاه شما